Thematische Inleiding in de Filosofie
Deze leergang heeft tot doel HOVO-cursisten een diepgaande inleiding te geven in het wijsgerig denken. De leergang bestaat uit vier hoofdthema’s die gekozen zijn omdat ze elk binnen de filosofie een belangrijke rol spelen:
1. Kennis, waarheid, wetenschap.
2. Bewustzijn, ziel, geest;
3. Levensfilosofie, zingeving, levenskunst;
4. Ethiek, esthetiek.
| Titel | Onderwerpen | Seizoen/jaar | |
| 1 | Kennis, waarheid, wetenschap | 1. Wat is filosofie? 2. Wat zijn waarheid/kennis en kunnen we hen bereiken? 3. Wat is wetenschap? Hoe kunnen we wetenschap onderscheiden van niet-wetenschap? (o.a. Popper, Kuhn) 4. Denkvormen: inductie, deductie, abductie. 5. Denkvormen: de logica van een redenering, de drogreden 6. Wat is wetenschap? Wat is het onderscheid met pseudowetenschap? Wat is de rol van wiskunde? Wat is een verklaring? |
Najaar 2024 |
| 2 | Bewustzijn, ziel, geest | 1. Wat wordt bij belangrijke denkers verstaan onder ziel, geest en bewustzijn? 2. Enkele posities over lichaam en geest in de geschiedenis van de filosofie (Plato, Aristoteles, Descartes, Kant, Nietzsche). 3. Wat is bewustzijn? Wat zijn zijn basale kenmerken? 4. Hoe verhoudt bewustzijn zich tot de fysische werkelijkheid/hersenen? Fysicalisme, panpsychisme en naturalistisch dualisme als mogelijke posities. (Dennett, McGinn, Chalmers, Goff) |
Voorjaar 2025 |
| 3 | Levensfilosofie zingeving, levenskunst | 1. Wat is zin? Wat is zoeken naar zin? Is er relatieve zin of is er absolute zin? De ervaring van zinloosheid. 2. Psychisch lijden als ervaring van zinloosheid (Kierkegaard, Nietzsche, Frankl) 3. Zin en zelfverwerkelijking. Een model van zingeving. 4. Levenskunst bij Griekse filosofen (Epicurus, de Stoa). 5. Het leven volgens moderne denkers: Schopenhauer, Kierkegaard, Nietzsche, Sartre, Camus. 6. Existentiële thema’s: geluk, eenzaamheid, liefde, vrijheid, dood. |
Najaar 2025 |
| 4 | Ethiek en esthetiek | 1. Ethiek: de dimensie van goed en kwaad. 2. De deugdleer van Aristoteles 3. De ethiek van Kant 4. De ethiek van Levinas 5. De morele catastrofe bij Nietzsche. 6. Esthetiek: het domein van het schone, het sublieme, de kunst 7. Wat is schoonheid, het sublieme en het verhevene? 8. Kunst als uitdrukking van aardse mystiek |
Voorjaar 2026 |
Huidige cursus in deze leergang
Arnold Ziegelaar
Arnold Ziegelaar studeerde wijsbegeerte aan de Universiteit Leiden en is docent filosofie in het hoger onderwijs. Hij is verbonden aan opleidingen tot geestelijk begeleider bij de Hogeschool InHolland en het OVP. Daarnaast werkt hij voor verschillende HOVO-instellingen en voor de Internationale School voor Wijsbegeerte. Zijn interessegebied is breed en ligt vooral bij levensfilosofie, bewustzijnsfilosofie en godsdienstfilosofie. In 2015 verscheen zijn boek Aardse mystiek en in 2016 Oorspronkelijk bewustzijn bij ISVW uitgevers.
Uit eerdere evaluaties over deze docent:
"Uitstekende docent, didactisch goed onderlegd, prettige contactlegging."
"Het was uitdagend voor de hersenen en een training in denken en begrip en dat was leuk. Een veeleisende docent die de colleges knap heeft opgebouwd."