De VOC en het globaliseringsproces

Handel en invloed tussen 1600 en 1800

's Werelds eerste multinational tussen commercie en cultuur' De Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1795) is een van Nederlands meest fascinerende en spraakmakende scheppingen, die ons land wereldwijde bekendheid gaf. 

Het bedrijf was de eerste multinational, de eerste maatschappij-op-aandelen ook. Tweehonderd jaar bracht het welvaart aan de investeerders, al waren die een kleine, ook door overheidssubsidies bevoorrechte groep; tweehonderd jaar lang was het Nederlands grootste werkgever, al werden de werknemers slecht betaald. 

Tweehonderd jaar lang ook maakte de Compagnie Nederland tot een van Europa's machtigste staten. En tweehonderd jaar lang, tenslotte, heeft zij door haar handelsactiviteiten wezenlijk bijgedragen aan het proces dat wij nu globalisering noemen. Dat proces was echter niet alleen commercieel: het was minstens evenzeer cultureel. 

De VOC droeg in belangrijke mate bij aan het vergaren van informatie en het verspreiden van kennis over de vele Aziatische staten, volken, religies en beschavingen. Zo leerde Europa via deze unieke Nederlandse onderneming de wereld beter kennen.

Peter Rietbergen bespreekt in zes colleges hoe het samenwerkingsverband van Nederlandse handelaren die winst zochten in Azië – de VOC –een belangrijke speler werd in de Aziatische wereld van de late 16e tot de late 18e eeuw. De invloed van de VOC was niet alleen commercieel, diplomatiek en politiek-militair, maar ook cultureel. Dat droeg evident bij aan de verbreding van Europa’s wereldbeeld, en aan het globaliseringsproces dat daarmee begon.
 

Opsomming onderwerpen per college:

College 1: Europa en Azië: het perspectief rond 1600 en de oprichting van de Compagnie.

College 2: De VOC, de kusten van de Indische Oceaan en de Chinese Zee: commercie of verovering?

College 3: Een unieke positie: de VOC en/in Japan.

College 4: De wording van een imperium in “Indië”?

College 5: De langzame teloorgang van ‘s werelds ‘eerste multinational’.

College 6: Een culturele en een politiek-economische erfenis.