Het verhaal van de aarde

Een geologische geschiedenis van de aarde en haar bewoners

Tijdens deze collegereeks worden de grote lijnen van de aardgeschiedenis besproken. In het eerste deel komen de geologische tijd, de ouderdom van de aarde en de verschillende methoden om de aardgeschiedenis te reconstrueren aan bod.

Het tweede deel volgt de evolutie van de aarde en van het leven vanaf het ontstaan van de aarde tot aan de huidige ‘staat van de planeet’. Deze evolutie kenmerkt zich door een intensief samenspel van aardse en biologische processen. Dit betekent dat een aarde zonder leven bijna niet is voor te stellen. Hoe heeft dit leven zich eigenlijk ontwikkeld? En wat voor invloed heeft dit leven op de ontwikkelende aarde gehad? Fossielen herinneren de mensheid aan de vele soorten leven die op aarde hebben bestaan. Wat betekenen deze fossielen voor de geologie?

In de 17e eeuw ontstond het inzicht dat gelaagde gesteenten niet op één moment waren ontstaan maar een hoeveelheid tijd vertegenwoordigen en daarmee een geschiedenis bevatten. Dit was de eerste grote stap in het ontsluiten van de ontstaansgeschiedenis van de aarde. Voor het indelen van de immense geologische tijd én van de gesteenten bleken fossielen één van de belangrijkste hulpmiddelen te zijn. Al vóór de evolutietheorie van Darwin, maar pas nadat men de ware aard van fossielen begreep, ontdekte men dat gesteentelagen gekenmerkt werden door hun fossielinhoud. Dit na elkaar voorkomen van verschillende fauna’s werd de basis voor een indeling van de geologische tijd. Naderhand konden met behulp van nieuwere dateringstechnieken ook de fossielloze gesteenten uit de ‘diepere’ aardgeschiedenis ingedeeld worden en kregen de geologische tijdperken een ‘echte’ ouderdom in jaren.

Om het verhaal te illustreren zullen een groot aantal indrukwekkende landschappen of plekken die een bijzonder blik in de evolutie van het leven gaven, van Australië tot Zuid-Limburg, in de presentatie te zien zijn.

Met dit ‘Verhaal van de aarde’ gaat u op reis naar onbekende werelden met vreemde bewoners.

Opsomming onderwerpen per college:

College 1: Inleiding dynamische planeet aarde

College 2: Vervolg dynamische planeet aarde

College 3: Plaattektoniek en Landschappen

College 4: Geologische tijd, (ontdekking van) de ouderdom van de aarde

College 5: Stratigrafie: ouderdomsrelaties tussen gesteenten vaststellen

College 6: Aardgeschiedenis: ontstaan van de aarde, Hadeïcum en Proterozoïcum

College 7: Paleozoïcum

College 8: Mesozoïcum

College 9: Vervolg Mesozoïcum en Kenozoïcum