De internationale rechtsorde

tussen verworvenheden en ondermijning

De internationale rechtsorde staat onder druk, zoveel is zeker. Tegelijkertijd was zij altijd al ‘een rommeltje’ en op belangrijke punten een speelbal in de hand van machtige staten. In de collegereeks komt een aantal deelgebieden van het internationale recht voorbij (met name: vrede en veiligheid, rechten van de mens, strafrecht, milieurecht en handel), met steeds de vraag wat er internationaal is vastgelegd en waar er sprake is van actuele ondermijning. 

College 1: Een korte historische schets van het internationale recht en de internationale rechtsorde, gevolgd door de vraag wat internationaal recht eigenlijk is, hoe het tot stand komt en hoe gevarieerd handhaving is geregeld.

College 2: Aandacht voor het VN-Handvest, ‘de in 2025 tachtigjarige oma van het moderne internationale recht’, met nadruk op vrede en veiligheid, inclusief hervorming van de VN-Veiligheidsraad, en met aandacht voor de VN en de Gaza-oorlog en de dan actuele situatie in het Midden-Oosten.

College 3: De rechten van de mens. Hoe hebben ze in de 19e en 20e eeuw een internationaalrechtelijke invulling gekregen en waarom zijn ze soms minder universeel dan ze lijken, zowel in theorie als praktijk? En hoeveel ruimte nemen staten voor cultuurrelativisme en hoe erg is dat?

College 4: Het internationale strafrecht. Tot aan WO-2 mochten leiders van staten in feite (bijna) alles doen wat zij wilden zolang ze konden aantonen dat zij handelden in het belang van hun staat. Dat is radicaal veranderd sinds WO-2. Ingegaan wordt op de stand van het internationale strafrecht, inclusief pogingen om dit stelselmatig te ondermijnen. 

College 5: Milieurecht en mondiale handel. Hoe kwam het milieu als thema op de internationale agenda en waar wringt dit met of loopt het parellel aan economische motieven? In dit college zal tevens worden ingegaan op de actualiteit van mondiale handelsoorlogen en de vraag wat de Wereldhandelsorganisatie daaraan kan doen. 

College 6. De BRICS-beweging wordt wel gezien als ondermijning bij uitstek van de internationale rechtsorde. In dit college zal worden ingegaan op de ambities waarmee President Poetin de BRICS-top in Kazan van oktober 2024 inging, hoe China hem daarin tegenwerkte en hoe de BRICS-ambities luidden ten tijde van de BRICS-top in Brazilië (juli 2025). 

Deel twee van deze bijeenkomst zal worden gewijd aan een interactieve terugblik op ‘de stand van de internationale rechtsorde’. De docent gaat ervanuit dat de deelnemers tijdens de cursus de media nog preciezer en kritischer volgen dan zij al gewend zijn en dat ze met hun vragen en opmerkingen zullen bijdragen aan het opmaken van de (tussen)balans.