Het verschijnsel oorlog ontleed

Met de aanval van Rusland op Oekraïne in februari 2022 en het uitbreken van de Gaza-oorlog in oktober 2023 en met de oplopende militaire spanningen elders, bijvoorbeeld tussen China en de Verenigde Staten, lijken oorlog en de dreiging van oorlog helaas weer helemaal terug. Al langer was er voor Europa het probleem van de instabiliteit in Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Centraal-Azië. Met ‘failed states’, terrorisme, burgeroorlogen, gewapend tegenover elkaar staande regionale machten en grote vluchtelingen- en migratiestromen.

Alle reden dus om voor een beter begrip het gewelddadige verschijnsel oorlog kritisch te ontleden. Dat zowel in geschiedkundige zin als waar het gaat om de actualiteit en naaste toekomst.

In deze cursus gebeurt dat in zes bijeenkomsten. Daarbij zal een reeks belangrijke thema’s aan de orde komen:

1. Oorlog als historisch, sociologisch en psychologisch ‘oer-fenomeen’
2. Oorlog als politiek instrument (Von Clausewitz en diens navolgers)
3. De ‘Western way of war’ en de asymmetrische strijdwijzen waarmee Westerse krijgsmachten vaak worden geconfronteerd (guerrilla-acties en dergelijke)
4. Nederlands eigen militaire verleden en heden
5. De internationale militaire actualiteit, inclusief een analyse van het Russische optreden in Oekraïne (de ‘Russian way of war’) en van de situatie in en rond Israël
6. De verwachtingen voor de nabije toekomst, in het bijzonder waar het gaat om de wijze van oorlogvoering

De gekozen invalshoek is breed. Want naast kwesties van technologie, tactiek en strategie gaat het zeker ook over politieke, economische, sociologische, psychologische en culturele factoren en elementen. Deze brede benadering laat onverlet dat elk college een helder en goed toegankelijk ‘verhaal’ zal bieden, ook voor degenen die niet vertrouwd zijn met militaire onderwerpen en termen. Tevens zal er tijdens ieder college voldoende gelegenheid zijn voor vragen en gedachtewisseling. 

Opsomming onderwerpen per college:

College 1: Inleiding, oorlog als ‘oer-fenomeen’

College 2: Oorlog als politiek instrument (Von Clausewitz en diens navolgers)

College 3: De ‘Western way of war’: kenmerken, wensdenken en kwetsbaarheden

College 4: Nederlands militaire verleden en heden

College 5: Actuele gewapende conflicten en dreigende botsingen

College 6: Afsluiting: de lijnen van voorgaande colleges komen samen, een blik op de toekomst