Hannah Arendt, Totalitarisme

Hannah Arendt, zelf Joods vluchteling, schrijft in Amerika een groot onderzoek om te begrijpen hoe een democratisch- en cultureel vooraanstaand land als Duitsland in zeer korte tijd kan veranderen in een totalitaire staat. Het is, zoals ze zelf zegt, een beschrijving die haar tot begrip moet brengen, niet om het kwaad te vergoelijken, maar om het te herkennen wanneer het weer de kop opsteekt. Voor Arendt kan het ‘Dit nooit meer’ alleen waargemaakt worden als we bepaalde aspecten van de moderne tijd onder ogen komen en het hoofd bieden.

“Met het veranderende politieke landschap in de westerse wereld is Totalitarisme, meer dan een historische analyse, een waarschuwing: Arendt’s beschrijving van de opkomst van dictators en de rol van de massa's is schrikbarend actueel. Na de verkiezing van Trump was het boek terug te vinden in internationale bestsellerslijsten.” Zo beschreef de uitgever de keuze van een herdruk van dit boek op dit moment in onze geschiedenis. 

In de cursus zullen we het boek bespreken en een deel van het commentaar dat in de decennia na het verschijnen van het boek is gegeven. De aandacht gaat uit naar de vraag wat de reikwijdte van de analyse van toen betekent voor het politieke landschap van vandaag. Arendt zegt dat de macht niet ligt bij de leider, maar bij de massa. De massa wordt gevormd door alle individuen, dat betekent dat ze ook beschrijft wat wij zelf kunnen doen tegen een opkomend totalitarisme.