Nederland op missie!

Van Libanon tot Srebrenica tot Afghanistan

Nederland heeft de afgelopen decennia aan een hele reeks militaire missies (‘vredesoperaties’) meegedaan, vaak onder de vlag van de Verenigde Naties. Sterker nog, deze missies waren al snel de feitelijke hoofdtaak van de krijgsmacht. De besluitvorming over missies en de uitvoering ervan is altijd ingewikkeld geweest. De inzet onder VN-vlag in Srebrenica (1995) eindigde in een tragedie. De uitzending van militairen naar de Afghaanse provincie Uruzgan leidde tot de val van het kabinet-Balkenende in 2010. Hoe de internationale bemoeienis met Afghanistan is afgelopen, weten we intussen. Intussen bleek de krijgsmacht slechts met de grootste moeite deze missies te kunnen volhouden, ten koste van de verdediging van Nederland zelf en het NAVO-grondgebied.

Toch lijkt de bedoeling achter vredesmissies vooral positief: in andere landen geweld verminderen en democratische processen op gang brengen. Het zijn eigenlijk conflicten die Nederland vrijwillig aangaat: ‘wars of choice.’ Maar dat maakt het uitzenden van militairen er niet gemakkelijker op. De lokale partijen weigeren vaak hun medewerking, er zijn grote cultuurverschillen en moeten onze militairen wel grote risico’s lopen om ‘goed’ te doen in den vreemde? Daar komt ook nog eens bij dat onze partnerlanden soms hun eigen pad kiezen en de Verenigde Naties staan niet bepaald te boek als de meest efficiënte organisatie.

Kortom, genoeg stof om deze zesweekse cursus tot de rand te vullen. Als leidraaf gebruiken we het multidisciplinaire begrip ‘legitimiteit.’ Dit begrip helpt ons om politieke bedoelingen, militaire uitvoering en maatschappelijke gevolgen te ontrafelen. En uiteraard stellen we – zeker na Afghanistan – de vraag of vredesmissies nog een toekomst hebben en wat dit allemaal betekent voor de krijgsmacht. Een cursus dus die kijkt naar verleden, heden en toekomst.

Opsomming onderwerpen per college:

Week 1: wat zijn vredesmissies?

Week 2: blauwe helmen in Libanon 1979-1985

Week 3: de dilemma’s blootgelegd – Srebrenica 1995

Week 4: met ambitie op missie – Afghanistan

Week 5: militairen als ‘soldier-diplomats’

Week 6: een breukvlak? Wat nu met vredesmissies?