Leergang Kunstgeschiedenis (1900 - Heden), deel 1
OP WEG NAAR ABSTRACTIE: Schilderkunst 1900 - 1930
´Het bereiken van de hoogten van de abstracte kunst is moeilijk en pijnlijk…´ schrijft Kazimir Malevich, als het publiek verzucht dat alles waar zij in de kunst van hield verloren is gegaan. Deze cursus is gewijd aan één van de meest fascinerende periodes in de moderne schilderkunst: het ontstaan van de abstractie.
Het begin van de twintigste eeuw vormt een dynamische periode. Kunstenaarsgroepen, -ismen en geschreven manifesten wisselen elkaar in hoog tempo. Nieuwe ideeën over kunst en architectuur vermengen zich met politieke idealen. Het is de tijd waarin de schilder durft te geloven dat kunst de mensheid een betere wereld zal brengen. Uiteraard staat deze schilderkunstige ontwikkeling niet op zichzelf. Deze vindt plaats in een wereld waar begrippen als ruimte en snelheid veranderen. Volgens Fernand Léger was de nieuwe picturale expressie in de kunst noodzakelijkerwijs ontstaan door het moderne leven.
Via verschillende wegen komen kunstenaars tot non-figuratieve voorstellingen. De verzelfstandiging van kleur en vlak zien we in werk van Mondriaan, Kandinsky of Picasso. Hoe kwamen zij –onafhankelijk van elkaar- tot deze schilderijen? Wat betekent abstractie en hoe definiëren de kunstenaars zélf deze nieuwe kunst? Hoe hebben de natuurstudies van Mondriaan wel en niet te maken met de vierkanten in zijn schilderijen uit de jaren twintig? En hoe lyrisch ‘moeten’ we staren naar een zwart vierkant? Het inzicht verwerven in de abstracte kunst is –zoals Malevich schreef- moeilijk.
Tijdens deze cursus zullen wij een aantal teksten bestuderen die door kunstenaars geschreven zijn. Zo krijgt u inzicht in wat deze kunstenaars beogen en wat termen als kubisme en futurisme (wel en niet) betekenen.
De cursus eindigt met de Dada beweging die een prettige en humoristische kijk biedt op de functie van beeldende kunst.
Opsomming onderwerpen per college
College 1. Inleiding: schilderkunst rond 1900
College 2: Expressionisme (Frankrijk): Fauvisme (Matisse e.a.)
College 3: Expressionisme (Duitsland): Die Brücke (Kirchner e.a.)
College 4: Expressionisme (Duitsland): Der Blaue Reiter (Kandinsky, Münter e.a.)
College 5-6: Kubisme (Picasso, Braque)
College7: Futurisme (Boccioni e.a.)
College 8: Russische kunst: Suprematisme (Malevich, Popova, Udaltsova, e.a.)
College 9: Mondriaan: Wat schreef Mondriaan zelf over abstractie?
College 10: Dada
