Het Nederlandse Landschap

Geen landschap is zo afwisselend als het Nederlandse.

Vaak wordt gezegd dat Nederland is gemaakt door de Nederlanders. De bewoners van een gebied hebben altijd gereageerd op wat ze van nature aantroffen. De geologie verhaalt over die natuurlijke ontstaanswijze. Voor het Nederlandse landschap zijn de laatste 2,5 miljoen jaar belangrijk.

Als grond ergens ligt ontstaat er een bodem. De bodemopbouw is kenmerkend voor de omstandigheden ter plekke. De bodemkaart is een krachtig instrument om het landschap te analyseren. 

Onze voorouders zijn vanaf hun vestiging bezig geweest gebieden beter geschikt te maken voor gebruik. Er werd gewerkt aan de afwatering, aan wegen, bescherming tegen hoog water en er werden gebieden ontgonnen. De occupatiegeschiedenis werd daarmee geschreven. Ieder gebied dat werd aangepakt, geeft een beeld van de techniek uit de tijd van ontginning. Het is af te lezen aan het landschap.

College 1 Wat is landschap, hoe analyseer je het, toelichting op de opbouw van de cursus. Inleiding op de geologie van Nederland. Voorbeeld van kaartanalyse, welke bronnen zijn nuttig voor een analyse?

College 2 Geologie van Nederland, de laatste 2,5 miljoen jaar (het Kwartair). Hoe is het zandgebied ontstaan en welke aspecten zijn karakteristiek? Hetzelfde voor het krijt/lössgebied, klei- en veengebieden. Vooral de laatste twee ijstijden en de periode erna bepalen de basis van het Nederlandse landschap.

College 3 Bodemkundige in twee uur: hoe lees ik een bodemkaart? Als een afzetting eenmaal ergens ligt ontstaat er een karakteristieke gelaagdheid: de bodem. De bodemkaart zegt veel over de opbouw van een gebied.

College 4 De zandlandschappen: het noordelijke (Drente en omgeving), het centrale (Utrecht, Veluwe, Overijssel en Achterhoek) en het Brabants-Limburgse zandgebied. Wat hebben onze voorouders (en wij…o.a. ruilverkavelingen) ervan gemaakt? Wat is kenmerkend voor de verschillende onderdelen? Dezelfde vragen voor week 5, 6 en 7.

College 5 De rivierenlandschappen (Maas, Waal, Rijn, Lek en IJssel) en het krijt/lössgebied (Zuid-Limburg)

College 6 De veengebieden, hoogveen (o.a. Veenkoloniën, Peel)  en laagveen 

College 7 De door de zee gevormde gebieden (noordelijk, centraal - o.a. IJsselmeerpolders - en zuidwestelijk) hebben elk hun eigen karakter. Afronding.