(Mis)verstane meesterwerken

De klassieke canon is met name sinds de zogenaamde ‘culture wars’ uit de jaren '70 van de vorige eeuw periodiek onderwerp van felle en vaak gepolitiseerde discussie. De colleges geven telkens eerst een globaal overzicht van inhoud, stijl en de ontstaansgeschiedenis van belangrijke werken uit de literatuur van de Grieken en Romeinen, en zoomen dan in op momenten uit de geschiedenis van hun werking door de tijd heen tot vandaag aan toe: hoe zijn in verschillende tijden gebruikt, wat hebben ze voor verschillende mensen betekend?

College 1: Homerus, opvoeder van Europeanen?
Is Homerus de onbewogen beweger van de Europese cultuurgeschiedenis? Het college bespreekt thema's uit Ilias en Odyssee in verband met het Oude Testament en het epos van Gilgamesj,   vergelijkt die met de interpretatie van romantici als Goethe en Shelley en moderne dichters als Derek Walcott.

College 2: Sophokles, psycholoog of patriot
De tragedies van Sophokles gelden als bij uitstek 'klassiek’. Hoe komt dat? Aan de hand van de Antigone voert de lezing ons langs Aristoteles, Freud, Jean Anouilh en  Kamila Shamsie.

College 3: Plato en het evenwicht in lichaam en geest
Aan de hand van Plato’s dialogen Phaidros, het Symposion (‘Gastmaal’) en de Politeia (‘De staat’) polsen we Plato’s ideeën over lichaam en geest, mens en politiek, en bekijken hoe hij de drijvende kracht achter de Renaissance, het bête noir van Nietzsche, en het klankbord voor nobelprijs-winnaars J.M. Coetzee en Olga Tokarczuk kon worden.

College 4: Cicero en de humanisten
Het beeld dat wij van de laatste dagen van de Romeinse Republiek hebben is voor driekwart gebaseerd is op de visie van de Romeinse schrijver/politicus Cicero. In hoeverre hij bevooroordeeld was bekijken we in het licht van bewonderaars als Petrarca, Valla en Erasmus en de critici die zich vandaag in wetenschappelijke kring roeren.

College 5: Vergilius: vader van het Avondland of onheilsprofeet?
De Aeneis van Vergilius was handboek voor Karel de Grote, Julius de Tweede, Lodewijk de Veertiende en Benito Mussolini. Maar wat staat er nu eigenlijk in, en wat zegt ons dat vandaag? De lezing voert van het epos zelf niet alleen langs politieke geschiedenis maar ook langs de Divina Commedia en Paradise Lost naar Elena Ferrante’s tetralogie L’amica geniale.

College 6: Ovidius en het vrouwelijk perspectief
In Ovidius’ Metamorfosen speelt het vrouwelijk perspectief een essentiële rol. We maken kennis met Daphne, Arachne en Medea en bekijken hoe op Ovidius’ vrouwen en hun schepper vandaag gereageerd wordt aan de hand van onder meer Ali Smith en Mark Prins.

College 7: Tacitus als Macchiavellist
Ons beeld van de Romeinse keizertijd is voor een belangrijk deel gebaseerd op de beschrijvingen van de cynische senator Cornelius Tacitus. Diens tragikomische schetsen van een verdorven hofleven hebben creatieve weerklank gekregen bij schrijvers als Machiavelli en Edward Gibbon. Het college behandelt de vorm en inhoud van Tacitus’ Annalen en de weerslag daarvan in het werk van moderne politieke theorie.