Oorsprong en ontwikkeling van de Latijns-Amerikaanse filosofie
Als we spreken over wereldgeschiedenis, bedoelen we meestal zonder dat volledig te beseffen, de westerse beschaving. Het is een mensvisie die vanaf 1492 als het na te volgen model, dominant door kerk en staat wereldwijd werd uitgedragen. Na de terugkeer van Columbus, leidde dat wat hij overzee had aangetroffen tot het ontstaan van Spaanse en Portugese koninkrijken overzee. Het waren wingewesten die vele malen groter waren dan de moederlanden. Ze zouden gecultiveerd worden naar katholieke opvattingen. Spaans en Portugees werden de voertalen. De universiteiten werden ingericht naar Spaans model en tot aan het midden van de negentiende eeuw stond het scholastieke denken centraal. De inval van Napoleon in Spanje bracht in die Spaans-Portugese dominantie verandering en onder invloed van zowel de Amerikaanse als de Franse revolutie ontstond het streven naar onafhankelijkheid.
Eind negentiende eeuw verscheen het invloedrijke politiek-filosofisch essay Nuestra America dat de niet langer te stuiten zoektocht naar eigen identiteit de sporen gaf en zestig jaar kwam de vraag op naar een eigen filosofieDie vraag leidde niet alleen tot de zoektocht naar opvattingen over goed bestuur in oude culturen zoals die van de Inca’s en de Azteken maar leidde bovenal tot het zoeken naar antwoorden op de vraag: wat is goed bestuur, wat betekent sociale rechtvaardigheid en wat impliceert de instandhouding van leven: La Vida. Gekoppeld aan inzichten in tekortkomingen en achterstelling van de lokale bevolking ontstond daaruit de bevrijdingsfilosofie. Ofschoon in de jaren zestig denkers als Ivan Illich en Paulo Freire in ons land bekendheid kregen en het werk van Gabriel García Márquez grote oplages kende, bleef Enrique Dussel de pleitbezorger van de bevrijdingsfilosofie nagenoeg onbekend.
Het ontstaan en de actuele betekenis van die ontwikkelingsgang wil deze cursus traceren en daarmee een terrein ontginnen dat in Nederland nagenoeg onbekend is. Want wie kent het Latijns-Amerikaanse evenbeeld van Aristoteles? Wie kent de Latijns-Amerikaanse Keynes, de econoom Raúl Prebisch? Wie heeft er ooit gehoord van filosofen als Anibal Quijano en Walter D.Mignolo die als geen ander vragen over moderniteit en de kolonisering van het denken aan de orde stellen.
College 1: Precolumbiaanse tijd: over oude culturen en het contextuele denken
College 2: Postcolumbiaanse tijd: over epistemicide, ontvoogding en bevrijdingsdenken
College 3: José Martí en Enrique Dussel, de dekolonisatie van het denken en de interculturaliteit
College 4: De actuele betekenis van de Latijns-Amerikaanse filosofie: eurocentrisme en globalisatie
