Weihnachtshistorie én Weihnachtsoratorium

Twee componisten brengen u in kerststemming

Heinrich Schütz’ ‘Weihnachtshistorien’ – een compositie van het Evangelie die bedoeld is om te worden uitgevoerd tijdens een dienst in plaats van de evangelielezing – vormen tijdens deze themadag een ‘passende’ opstap naar het ‘Weihachts-Oratorium’ van Johann Sebastian Bach! 

Heinrich Schütz (1585 — 1672) was een Duitse componist, die bijna zijn hele leven hofkapelmeester was van de keurvorst van Dresden. Op het gebied van met name religieuze muziek wordt hij over het algemeen beschouwd als de belangrijkste luthers-protestantse componist vóór Bach. Schütz gaf zijn ‘Weihnachtshistorien’ (SWV 435) de  oorspronkelijke titel luidde: ‘Historia der freuden- und gnadenreichen Geburt Gottes und Marien Sohnes Jesu Christi. 

De tekst is in de vertaling van Maarten Luther uit de Bijbel overgenomen, waarbij zowel Lucas als Matteüs worden geciteerd. De verteller is de evangelist. Andere personages verschijnen in acht secties die Intermedium (intermezzo) worden genoemd: de engel voor de herders, de heerscharen van engelen, de herders, de wijzen, priesters en Schriftgeleerden, Herodes, een engel voor Jozef (tweemaal).

Johann Sebastian Bach (1685 – 1750) schreef zijn vocale kerkmuziek vooral in de eerste vijf jaren na zijn benoeming tot Thomaskantor in Leipzig (1723). Pas in 1734 componeerde hij zijn Weihnachts-Oratorium (BWV 248). Dit werk is een verzameling van zes cantates voor de zon- en feestdagen van Eerste Kerstdag 1734 tot en met Driekoningen 1735. 

De meeste koren en aria’s ervan zijn bewerkingen van cantates die Bach de voorgaande jaren met zijn Collegium Musicum in café Zimmermann had uitgevoerd ter gelegenheid van gebeurtenissen (geboorten, verjaardagen etc.) aan het koninklijk/keurvorstelijk hof te Dresden.