Israël-Palestina: de dertiende oorlog

Op 7 oktober 2023 voerde Hamas een onverwachte en gewelddadige aanval uit waarbij 1.200 Israëliërs omkwamen en 250 mensen werden ontvoerd. Israël reageerde met zware bombardementen en grondoperaties in de Gazastrook. Deze acties hebben naar schatting 50.000 Palestijnse levens geëist en zorgden voor grootschalige verwoestingen. De oorlog, die ruim een jaar geleden begon, dreigt verder te escaleren tot een regionaal conflict met onvoorspelbare en potentieel catastrofale gevolgen voor de hele regio.

Dit is de dertiende geweldsuitbarsting sinds 1948. Hoe heeft het zover kunnen komen? In deze korte cursus over het ‘Te Vaak Beloofde Land’ wordt de huidige crisis geplaatst in het bredere kader van het langlopende conflict tussen Israëlische Joden en Palestijnse Arabieren. Wat zijn de diepgewortelde oorzaken die dit conflict zo complex en hardnekkig maken? De cursus belicht de historische achtergronden, de internationale betrokkenheid en de verweven belangen, maar werpt ook een blik op mogelijke toekomstscenario’s en hun gevolgen. Eén centrale vraag blijft hangen: is er nog hoop op een oplossing?

Tijdens deze cursus wordt aandacht geschonken aan onderstaande onderwerpen:

Programma donderdag 13 maart:

• Context, ontstaan, verloop: welke godsdienstige, nationale en politieke achtergronden hebben geleid tot dit schijnbaar som-nul geschil tussen Israëlische Joden en Palestijnse Arabieren?
• Joden, Israëliërs, Palestijnen, Arabieren: wie is volk en drager van nationale rechten? Oorsprong en karakteristiek der conflicterende partijen
• “Wie was hier nou eerst?”: (dis)continuïteit en historische claims
• “Van wie is het land nou eigenlijk?”: “geschiedenisoorlogen” in het conflict
• Verschuivende inzichten: wie is legitiem? Wie is verantwoordelijk? Is Hamas een terreurbeweging? Is Israël een “colonial settler state”? 
• Waarom is iedereen emotioneel over Israël en Palestina? Wat heeft dit met onze eigen identiteit te maken?
• Verschuivende waarden, of waarom hield deze tragedie nooit op? van verheerlijking van heldendom tot primaat van slachtofferschap

Programma donderdag 20 maart:

• Aanloop der huidige oorlog: ingesust vredesproces plus wederkerige radicalisering
• 7 oktober: hoe kon dit gebeuren? Hamas gooit een steen in de vijver. Trapte Israël in een val? Israël wint militair maar verliest politiek: een oud liedje bis?
• Tussen utopie, strategie en tactiek: wat wil Hamas bereiken? en Israël?
• Globale gevolgen: internationalisering, antisemitisme, islamofobie. Wie of wat helpt tegen de geweldsspiraal?
• Schuld zonder boete? Over gijzelaars, zelfverdedigingsrecht, proportionaliteit, oorlogsmisdaden, genocide… Waarom werkt oorlogsrecht zelden in het Midden-Oosten?
• “Jullie bestaan helemaal niet eens!”: wederzijdse ontkenning, en het belang van erkenning
• Een, twee of nul staten: hoe te denken over oplossingen? Is vrede ooit nog mogelijk?
• Tussen vandaag en uw cursusdag: hoe duiden we de nieuwste, mogelijk onvoorziene, ontwikkelingen?

Na afloop heeft u inzicht in de complexiteit van het conflict, de risico’s en (misschien…) de mogelijke sprankjes hoop. 

Indeling middag:
13.00 – 14.00 uur: Collegeblok 1
14.00 – 14.30 uur: Pauze met koffie/thee
14.30 – 15.30 uur: Collegeblok 2
15.30 – 15.45 uur: korte pauze
15.45 – 16.45 uur: Collegeblok 3