Leergang kunstgeschiedenis van de Lage Landen 20e eeuw, deel 2

In 1945 was het de dynamische directeur van het Stedelijk museum in Amsterdam, Willem Sandberg, die er op uit was Nederland te confronteren met wat er internationaal in de kunst gebeurde. In diezelfde jaren traden ook een aantal zeer begaafde jonge Nederlandse kunstenaars naar voren, waar Sandberg de volle schijnwerpers van zijn aandacht op zou gaan richten. Deze kunstenaars, met name de Nederlandse schilders die zich bij de Cobra-beweging aansloten, zouden ook internationaal doorbreken.  

Daar men in Nederland eigenlijk de eerdere experimenten van voor de tweede wereldoorlog enigszins was vergeten, of als afgedaan beschouwde, was vooral het schokeffect van Cobra en andere vernieuwingsbewegingen tweede helft jaren 40 zeer groot. In België, dat al tijdens het Interbellum een eigen surrealistische beweging kende, werd de jonge experimentele kunst meer ervaren als een begrijpelijke volgende stap in de ontwikkeling van de beeldende kunst.     

Sandbergs opvolger Edy de Wilde typeert de Nederlandse kunst van na 1945 als een kunst van twee uitersten: 
 “aan de ene kant een emotioneel élan, enigszins expressionistisch georiënteerd (Van Gogh) en aan de andere kant die neiging tot precies het tegenovergestelde: een sterke discipline. Denk maar aan de calvinistische Mondriaan, die streefde naar absolute harmonische verbeelding. Hij liet zijn emoties niet de vrije loop”.

Die tegenstelling is ook te zien in de naoorlogse stromingen van bijvoorbeeld Cobra , Nul en Fluxus. Rond 1960 werd het élan en de vitaliteit van de Amerikaanse kunst ontdekt en mede gestimuleerd door de snelle maatschappelijke ontwikkelingen in eigen land werd er vanaf toen heel anders gedacht over beeldende kunst dan in de 15 jaar daarvoor. 

De jaren zestig waren een periode waarin alles kon en alles mocht en de kunst een sterk ludiek en maatschappelijk gericht karakter had. De schilderkunst verloor haar leidende positie en werd niet geschikt bevonden voor de nieuw aangewezen richting. De schilders verklaarden daarop hun eigen medium voor dood.

In het volgende decennium bestond de neiging om de kunst in haar waardigheid te herstellen. 
De mogelijkheden van nieuwe middelen als video, computer en plastics werden benut.                                               Het postmodernisme leidden in de jaren 80 het einde van de avant-gardes in: er mocht weer geschilderd en gebeeldhouwd worden. In deze nieuwe explosie van vitaliteit en werkdrift werd de kunst een kolossaal spel met alles, waarin het irrationele, het poëtische de boventoon voert.

Opsomming onderwerpen:
- Cobra-beweging
- Informele kunst
- Nulbeweging
- Geometrische abstractie
- Fluxus
- Nieuwe Figuratie
- Realisme na 1945
- De Nieuwe Schilderkunst  en beeldhouwkunst (jaren 80)

Deze cursus maakt deel uit van een tweedelige leergang en is prima afzonderlijk te volgen.