De dekolonisatie van Nederlands-Indië

In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de lange weg van een Nederlandse kolonie naar de onafhankelijke staat Indonesië.  De VOC bouwde vanuit Batavia in Zuidoost-Azië aan een handelsimperium. In de 19e en vroeg 20e eeuw werd het centrale gezag over de hele archipel uitgebreid. Het ingevoerde cultuurstelsel bleek een zeer omstreden systeem te zijn, en vanaf 1901 werd besloten via de ‘ethische politiek’ een ereschuld in te lossen. 

Volgens de weg der geleidelijkheid moest de bevolking van Nederlands-Indië worden rijpgemaakt voor zelfstandigheid, liefst met een blijvende band met Nederland. Het volksonderwijs en de opkomst van een op Westerse leest opgeleide Indonesische elite gaf een krachtige impuls aan de Indonesische nationalistische beweging. Zowel aan Nederlandse als aan Indonesische zijde werd zeer uiteenlopend gedacht over de toekomstige verhouding tussen Nederland en Indonesië. Het proces van dekolonisatie kwam in een radicale stoomversnelling door de Tweede Wereldoorlog.

In deze cursus worden ook vergelijkingen getrokken met het dekolonisatieproces in Azië door andere koloniale mogendheden als de Britten, de Fransen en de Amerikanen.

Daarnaast zal aandacht worden besteed aan de multiculturele samenleving van voormalig Nederlands-Indië; de naoorlogse opvang in Nederland van de repatrianten; de koloniale architectuur en infrastructuur en hoe men heden ten dage terugkijkt op het koloniale verleden.   

Opsomming onderwerpen per college:

College 1: de tijd van de VOC  en het Nederlandse handelsimperium; Na 1815 kolonie van de Nederlandse Staat.

College 2: Opheffing van het cultuurstelsel en de bloei van het particulier initiatief; Atjeh-oorlog en de invoering van de ethische politiek.

College 3. De schok van 1918: versnelling van de ethische politiek maar ook politiek van de ijzeren vuist. Een overzicht van de ontwikkeling van de Indonesische nationalistische beweging tot aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog.

 College 4. De Tweede Wereldoorlog en de Japanse bezetting.  Toekomstige plannen voor Indonesië. De periode van de Bersiap.

College 5. Het Akkoord van Linggadjati, de politionele acties en de ronde-tafelconferentie. (Eventueel met videodocumentaire ‘Indonesia Merdeka’)

College 6. De banden verbroken 1950-1960 door de Nieuw Guineakwestie en het herstel van de betrekkingen. Opvang en inpassing van de repatrianten.

College 7. De opbouw van Nederlands-Indië; infrastructuur, economie, koloniale architectuur en cultuur.