Leergang Algemene westerse kunstgeschiedenis deel 3

In dit derde deel van de vierdelige leergang beginnen we vol op het orgel: Emotie is wat de klok slaat. Niet alleen met wat nu nog met romantiek wordt geassocieerd (liefde, passie), maar ook met geweld en overweldigende natuurervaringen. En welke periode sprak nou méér tot de verbeelding dan de gefantaseerde middeleeuwen, of het prikkelende Midden-Oosten?

Het contrast met de eigen omgeving werd gaandeweg alleen maar groter, want de Industriële Revolutie veranderde Europa grondig: groeiende steden, nieuwe fabrieken en bijkomende sociale veranderingen. Kunstenaars brachten met hun kunst een sociaal engagement óf ze probeerden met hun kunst het tij te keren óf ze bleven in hun veilige droomwereld: de realisten en naturalisten (o.a. Gustave Courbet), de Prerafaëlieten (Rossetti, Millais) en de Academische Salonschilders werkten bij wijze van spreken naast elkaar. De eerste kunstenaarskolonies ontstaan als het gemakkelijk wordt buiten de stad te werken en verblijven maar de stad binnen handbereik te houden. 

De technologische ontwikkelingen zorgen voor een nieuw medium: de fotografie wordt uitgevonden en bevecht zich moeizaam een plekje in de kunstwereld. Om de vooruitgang te vieren worden vanaf 1851 regelmatig wereldtentoonstellingen gehouden, met bijbehorende spectaculaire architectuur.
Nog een technische ontwikkeling: de verftube maakt het schilders mogelijk om gemakkelijker buiten te werken. De waarneming en veranderlijkheid van het natuurlijke licht wordt hét uitgangspunt van de nieuwe generatie, de impressionisten. De snelheid waarmee deze kunstenaars werken kan niet geëvenaard worden door de beeldhouwkunst, maar desondanks weet Auguste Rodin vernieuwingen door te voeren (geholpen door de fotografie, assistenten en minnaressen).

Het impressionisme is voor de ‘grote drie’ van de volgende generatie slechts een opstapje: Paul Cézanne, Paul Gauguin en Vincent van Gogh, de postimpressionisten, kiezen elk een ander beeldend pad maar zijn ook allen van invloed op de moderne kunst van de 20e eeuw. Anderen pakten het impressionisme wat wetenschappelijker aan en analyseerden licht en kleur tot eindeloos gestippelde doeken (neo impressionisme).

De symbolisten zochten naar het onzichtbare dat de mens menselijk maakt, voorbij het zichtbare (Toorop, Klimt, Redon). Eind 19e eeuw bracht de Art Nouveau vernieuwing in toegepaste kunst en architectuur. Afkeer van neostijlen leidde tot Nieuwe Kunst met elegante, complexe lijnen van vogelveren, bloembladeren en vrouwenlokken, zelfs zichtbaar in calvinistisch Nederland.

Opsomming onderwerpen per college:

College 1: Romantiek

College 2: Neostijlen en Salonschilderkunst

College 3: Prerafaëlieten en Arts&Crafts

College 4: Realisme en naturalisme

College 5: Impressionisme

College 6: Fotografie en beeldhouwkunst (Rodin e.a.)

College 7: Neo Impressionisme

College 8: Post Impressionisme

College 9: Art Nouveau

College 10: Symbolisme

Deze cursus maakt deel uit van de leergang Kunstgeschiedenis en is prima los te volgen.