Nieuwe natuurkunde van de twintigste eeuw

Geschiedenis, protagonisten, toepassingen, invloed op ons leven

  • Cursusnummer: 25V27
  • Vakgebied: Natuurwetenschappen
  • Locatie: Eindhoven
  • Seizoen: Voorjaar 2025
  • Dag: Woensdag
  • Tijd: 13.30 -15.15 uur
  • Cursusdata: 29-jan., 05-feb., 12-feb., 19-feb., 12-mrt., 19-mrt., 26-mrt., 02-apr., 09-apr.
  • Prijs: € 282.00
  • Aantal colleges: 9
  • Werkvorm: Hoorcollege met mogelijkheid tot vragen
  • Opmerkingen:

    Reservedatum inhaalcollege 16 april

Nieuwe natuurkunde van de twintigste eeuw

In de cursus komen thema’s aan bod die fundamenteel zijn in de nieuwe natuurkunde en in de toepassingen. Telkens wordt de historische ontwikkeling geschetst. 

College 1. Kwantummechanica - 1

De klassieke natuurkunde is deterministisch. Kwantummechanica leidt tot conclusies die daarmee in strijd zijn. De theorie beschrijft de werkelijkheid echter met grote precisie en legt het fundament onder nieuwe natuurkunde.

College 2. Kernfysica

De ontdekking van het elektron wijst aan dat materie bestaat met veel kleinere afmetingen dan het atoom. Dat is grotendeels leeg, met in het midden een ‘harde’ kern. Die kan gespleten worden. Kernen kunnen ook fuseren. Dan komt enorm veel energie vrij.

College 3. Deeltjesfysica

Steeds nieuwe subatomaire deeltjes worden ontdekt. Natuurkundigen worden er horendol van. Uiteindelijk wordt een onderliggende orde gevonden, een ‘theorie van alles’.

College 4. Relativiteitstheorie

De theorie van Einstein spreekt tot de verbeelding. Traditionele opvattingen over tijd en ruimte kloppen niet. Tijd en afstand zijn relatief. De ruimte wordt ‘gekromd door grote massa’s. 

E=mc2 laat zien dat massa en energie twee kanten van dezelfde medaille representeren.

College 5. Astrofysica

Tot honderd jaar geleden is men ervan overtuigd dat heelal en Melkweg samenvallen.

Nu weten we dat het heelal met een ‘oerknal’ begon, dat sterren een levensloop kennen, dat zij energie produceren dankzij kernfusie, dat midden in de Melkweg een zwart gat is, dat botsing van zwarte gaten de ruimte rimpelt. 

College 6. Vastestoffysica

Elektronica maakt in de eerste helft van de vorige eeuw een snelle ontwikkeling door, leidend tot massacommunicatiemiddelen. Inzicht hoe elektriciteit in halfgeleiders gemanipuleerd kan worden, zorgt voor spectaculaire versnelling. Dankzij de uitvinding van de transistor krijgt de computer vleugels.   

College 7. Micro-elektronica

  1. De grootste invloed heeft de miniaturisering van elektronische componenten. 
  2. Nieuwe natuurkunde en technologische ontwikkeling gaan hand in hand. 
  3. Toepassingsmogelijkheden zonder eind. 

College 8. Kwantummechanica - 2

In dit college gaat het over toepassingen als elektronenmicroscoop, supergeleiding, kernspinresonantie, laser. En over fascinerende verschijnselen als verstrengeling, kwantumcomputer, spookachtige werking op afstand, Hawkingstraling. 

College 9. Medische beeldvorming

Bij medische diagnostiek en behandeling is de nieuwe natuurkunde niet meer weg te denken: doorlichting, echoscopie, ECG, EEG, MRI, CT, PET, medische isotopen, bestraling etc. 

Jan Willem Lackamp

Drs. Jan Willem Lackampstudeerde theoretische natuurkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, met bijvak natuurfilosofie. Aan het Wagenings Lyceum was hij leraar natuurkunde en schoolleider. Vervolgens was hij rector van het Mondriaan College in Oss. Hij is lid van de redactie van Exaktueel, bron van actuele natuurkundeopgaven (op natuurkunde.nl) en was medeauteur en eindredacteur van Bèta in het dagelijks leven.