Fake news versus de feiten

In het licht van de hedendaagse crises, gaat het steeds vaker over fake news en over feiten. Soms lijken we met z’n allen in een partijtje moddergooien terecht te zijn gekomen tussen feiten en alternatieve feiten. Wie heeft er gelijk? En hoe bepaal je dat?

De geschiedenis van de filosofie laat zien dat het nog niet zo eenvoudig is om te bepalen wat waarheid is. Maar we gaan het toch proberen. Want hoe verschillend we ook denken over bepaalde onderwerpen: vaak hechten we hetzelfde belang aan wat waar is. We belichten daarom het begrip ‘waarheid’ vanuit drie perspectieven en bovenal zijn we zo kritisch mogelijk naar onszelf: hebben wij het eigenlijk wel bij het rechte eind of missen we ergens iets? En hoe weten we dat?

1. We staan stil bij de vraag wat we zelf verstaan onder ‘waarheid’ en ‘feiten’. En kloppen onze definities wel? Is er een verschil tussen bijvoorbeeld wetenschappelijke en religieuze waarheden?

2. In de filosofiegeschiedenis staan we stil bij verschillende denkers die denken over wat waarheid is. Aristoteles, Plato, Nietzsche, Foucault, Heidegger maar ook hedendaagse denkers als Caputo en Zizek. We ontdekken dat er in ieder geval drie verschillende varianten in het begrip van waarheid zijn: de wetenschappelijke variant, een variant die opkomt in de 20e eeuw en eentje die vers van de pers is. We zien het verschil tussen deze opties door de vraag: zit er waarheid in de kunst?

3. En natuurlijk komt de politiek voorbij. Want in hoeverre gaat politiek eigenlijk over feiten? Of over waarheid? Is politieke waarheid hetzelfde als wetenschappelijke waarheid, of gaat het ergens anders over. Willen we wel echt dat politici de waarheid spreken, of hebben ze een andere taak? We zien dat het hedendaagse debat over waarheid eigenlijk vooral gaat over onbegrip. En over hoop. En daarmee komen we weer uit bij een splinternieuwe opvatting van waarheid in de hedendaagse filosofie.

De cursus brengt helderheid in een filosofisch rampzalig begrippenveld van feiten, waarheid en nepnieuws en maakt scherp onderscheid tussen feiten, waarheid, fake news, ideologie en meer, waardoor het zicht op de actuele discussie minder vertroebeld raakt. Het toont de vraag naar wat waar is in het licht van de filosofiegeschiedenis en kijkt met een filosofische blik naar actuele politieke besluitvorming en biedt daar verrassende invalshoeken voor.

De cursus doet kritisch reflecteren op wat ieder van ons voor vanzelfsprekend houdt en biedt een kennismaking met verschillende filosofen in verschillende fasen van de geschiedenis van de filosofie: van de Griekse oudheid tot actuele, hedendaagse debatten.