De Johannes Passion, BWV 245
Johannes Passion – de oudere ‘broer’ van de Matthäus Passion
- Cursusnummer: 25T03
- Vakgebied: Muziek(geschiedenis)
- Locatie: Tilburg (Willem II stadion)
- Seizoen: Themadagen 2025
- Dag: Donderdag
- Tijd: 10.00 - 15.45 uur
- Cursusdata: 03-apr.
- Prijs: € 97.50
- Aantal colleges: 1 dag inclusief koffie/thee, lunch en afsluitend drankje
- Werkvorm: Hoorcollege
De Johannes Passion, BWV 245
Voordat Johann Sebastian Bach naar Leipzig kwam had hij zich een paar jaar niet zo beziggehouden met kerkmuziek, omdat hij in Köthen vooral instrumentale muziek had geschreven en gespeeld. Bij zijn aankomst in Leipzig in 1723 componeerde hij cantates voor wekelijkse kerkdiensten.
Na de première van de Johannes Passion, BWV 245 in 1724, voerde Bach het werk opnieuw uit in een aangepaste versie: Bach verving onder andere het openingskoor, mogelijk omdat er kritiek was gekomen op de te opera-achtige/dramatische muziek. Bij latere uitvoeringen (1728?, 1732? en 1749) greep hij grotendeels terug op zijn eerste versie. Vlak voor zijn dood begon Bach nog aan een nieuwe versie, maar die heeft hij niet kunnen afmaken.
De Bijbeltekst vertelt het historische verhaal van het lijden en sterven van Jezus en is gesitueerd in Jezus’ tijd. Naast de verteller (de evangelist) komen verschillende personages en groepen actief aan het woord: Jezus, Petrus, Judas, Pilatus, een boze menigte en een groep soldaten. In de aria’s wordt gereflecteerd op het verhaal, de solisten vertegenwoordigen hier geen personages, maar eerder een soort toeschouwers die buiten de tijd staan.
In het evangelie van Johannes wordt de nadruk gelegd op de goddelijke afkomst van Christus, bij Matthäus staat de menswording van Christus centraal. Hij is de afgezant van de Vader die ook weer naar de Vader zal terugkeren en hij wordt nergens zo menselijk als in het evangelie van Johannes. Hij is niet bang, weet precies wat er gaat gebeuren en dus ook dat de kruisdood het einde niet zal zijn.
| Dagprogramma | |
| 09.45 – 10.00 | Ontvangst met koffie/thee |
| 10.00 – 11.00 | Blok 1: ‘Hortus’ – Johannes Passion 1 - 5 |
| 11.00 – 11.15 | Koffie/thee-pauze |
| 11.15 – 12.00 | Blok 2: ‘Pontifices’ – Johannes Passion 6 - 14 |
| 12.00 – 13.00 | Lunch |
| 13.00 – 13.45 | Blok 3: ‘Pilatus’– Johannes Passion 15 - 36 |
| 13.45 – 14.00 | Korte pauze |
| 14.00 – 14.45 | Blok 4: ‘Crux’ en ‘Sepulchrum’ Johannes Passion 37 - 48 |
| 14.45 – 15.00 | Koffie/thee-pauze |
| 15.00 – 15.45 | Blok 5: Terugblik en vergelijking met Matthäus Passion – Afsluiting |
| 15.45 uur | Afsluitend drankje |
Joop van Velzen
Joop van Velzen, M.Sc. is schrijver en docent muziekgeschiedenis. Hij heeft zich jarenlang zowel in Nederland als in Canada academisch geschoold in de geschiedenis van de westerse klassieke muziek. Hij publiceerde de meerdelige biografie: Clara Schumann & Johannes Brahms: een biografie van een muzikale vriendschap in brieven en noten. Meer informatie over de docent: www.musicinlife.nl
Uit eerdere evaluaties over deze docent:
"Joop van Velzen is een bezielend mens, hij ademt muziek door al zijn poriën en een begenadigd spreker, en toch bescheiden."
" De doceerstijl is prettig, enthousiast, toegankelijk".
"Een van de waardevolste themadagen die ik meegemaakt heb". (themadag Matthaus Passion)