Leergang De vroege geschiedenis van Europa, deel 11 (Tilburg)

De 11de t/m de 13de eeuw staan ook wel bekend als ‘de hoge middeleeuwen’. In deze periode krijgen de Europese staten de vorm die we tegenwoordig ook herkennen. Naast de bestaande, organisch gegroeide, steden worden bewust nieuwe steden gesticht om gebieden te kunnen overheersen. 
In die steden, maar ook elders, komen nieuwe vormen van architectuur voor, zoals de romaanse en de gotische bouwkunst die de skyline tot ver in de moderne tijd zal beheersen. Kastelen ontwikkelen zich van eenvoudige motteburchten en woontorens of donjons via ronde kastelen naar de befaamde vierkante exemplaren met hoektorens. Daar zit de adellijke elite achter en om die te weerhouden om onderling te gaan vechten wordt hun energie afgeleid door migraties naar het oosten en de organisatie van kruistochten. 
De katholieke elite, die de Godsvrede afkondigt, speelt daarin een vooraanstaande rol, waardoor de pausen, na de investituurstrijd (afgerond in 1122), een hoofdrol voor zichzelf opeisen, zowel in kerkelijke als in wereldse zaken. In hun voetsporen gevolgd door nieuwe monnikenorden, geestelijke ridderorden en nieuwe sekten zoals katharen. Het leidt tot een nieuwe bezinning. In het Midden-Oosten stoten Europeanen op Arabische wetenschappers waar ze nog veel van kunnen leren. 
De cruciale eeuw daarin is de 12de eeuw. Het is een periode van grote politieke, sociale en economische veranderingen en een tijdvak vol vernieuwingen en uitvindingen, zoals astrolabium, kompas, papier, windmolen en vele andere. We zien ook de opkomst van de volkstaal in geschriften. Al deze ontwikkelingen vormen de fundamenten van de Italiaanse renaissance. Daarin spelen de Duitse Hohenstaufen een vooraanstaande rol, maar ook in Frankrijk en Engeland zijn er interessante ontwikkelingen te beleven.

Opsomming onderwerpen per college:

College 1: Vorming van territoria in de Lage Landen

College 2: Romaanse architectuur

College 3: De ontwikkeling van de kastelenbouw

College 4: Pausen, investituurstrijd en monniken

College 5: Gestichte steden

College 6: Renaissance van de 12de eeuw

College 7: Kruistochten

College 8: Geestelijke ridderorden en katharen

College 9: Capetingen, Hohenstaufen en Plantagenets

College 10: Gotische architectuur