Wie is er bang voor zichzelf?

Fenomenologisch zelfonderzoek binnen een filosofisch én artistiek kader

  • Cursusnummer: 24N13
  • Vakgebied: Kunst en filosofie
  • Locatie: Tilburg
  • Seizoen: Najaar 2024
  • Dag: Vrijdag
  • Tijd: 10.30 - 12.15 uur
  • Cursusdata: 27-sep., 04-okt., 11-okt., 18-okt., 08-nov., 15-nov., 22-nov., 29-nov., 06-dec., 13-dec.
  • Prijs: € 300.00
  • Aantal colleges: (10 colleges)
  • Werkvorm: Werkcollege met interactie en samenwerking
  • Cursusmateriaal:

    De docent stelt digitaal lesmateriaal beschikbaar - Michel Foucault, Breekbare Vrijheid, Boom|Parrèsia, 2004, ISBN-nummer 9085060168 (pp 113t/m147) en het hoofdstuk over Foucault uit De prijs van de vrijheid van Joep Dohmen en Maarten van Buuren (EAN 9789026323362). - Michel de Montaigne, Montaigne Essays, Boom, 1993, ISBN-nummer 9060098676 (123 t/m 134) - Susan Sontag, Ziekte als metafoor, Arbeiderspers, 1993, ISBN-nummer 9789029540568 (pp55t/m61 en 72 t/m 106) - Hannah Arendt, Oordelen, Klement, 2016, ISBN-nummer 9789086871810 (pp 214 t/m 231) en/of - Patricia de Martelaere, Taoïsme, De weg om niet te volgen, Ambo|Antos, 2022, ISBN-nummer 9789026318061 (pp 77t/m 107) - Roland Barthes, Mythologieën, Synopsis/Arbeiderspers, 1975, ISBN-nummer 9029501111 - A.A. van den Braembussche, Denken over kunst, Coutinho, 2012, ISBN-nummer 9789046900093 (pp306 t/m 321) - Friedrich Nietzsche, Aldus sprak Zarathustra, Wereldbibliotheek, 2009, ISBN-nummer: 9789028415058 (pp98 t/m100) - Charles Hupperts, Platoonse liefde, Symposium ● Phaedrus, Damon, 2016, ISBN-nummer 9789460362231 (pp 36t/m47 en pp89 t/m103) - Anne Carson, Eros, Bitterzoet, Octavo, 2022, ISBN-nummer 9789490334352 (pp43t/m47 en 227 t/m 234) - Patricia de Martelaere, Een verlangen naar ontroostbaarheid, Meulenhof, 1993, ISBN-nummer 9789029079983 (PP 91 t/m 109) - Italo Svevo, Bekentenissen van Zeno Athenaeum-Polak &van Gennep, 2001, ISBN-nummer 9025349722 (pp10 t/m34) - Aurelius Augustinus, Belijdenissen, Damon, 2009, ISBN-nummer 9789055739158 (pp110 t/m 113) - Judith Butler, Giving An Account Of Oneself, Fordham University Press, ISBN-nummer 9780823225040 (paginanummers nader te bepalen) E29.90 - Stephen Batchelor, Verzen uit het midden, Asoka, ISBN-nummer 9789056700492 (pp 24 t/m 41) E29,95 - De yogasutra’s van Patañjali uit de nog te verschijnen vertaling van Wim van de Laar.

  • Opmerkingen:

    Verwachte studiebelasting: lezen van filosofische literatuur voorafgaand aan een cursusdag +/-2 u (niet verplicht). Daarnaast staat het je vrij een filosofisch/beeldend zelfonderzoek aan te gaan (tijdsinvestering: afhankelijk van persoonlijk enthousiasme/beschikbare tijd in je agenda). Maximale groepsgrootte: 20 Excursie: als de gelegenheid zich voordoet gaan we tijdens een van de bijeenkomsten kunst bekijken in een museum of op de leslocatie aan de hand van Art Based Learning. Reservedatum inhaalcollege 20 december

Wie is er bang voor zichzelf?

Welke beelden en verhalen kleuren onze blik op de wereld? Hoe kunnen we ons daar spelenderwijs toe verhouden? 
Centraal in deze cursus staan diverse filosofen en kunstenaars die zich op eigenzinnige wijze hebben beziggehouden met filosofisch en artistiek zelfonderzoek. Hoe bevragen zij de manier waarop betekenis tot stand komt? En wat betekent dit voor ons ‘zelf’?

Op zoek naar een persoonlijk antwoord op die vraag lezen en bespreken we filosofische tekstfragmenten. Daarnaast verkennen we – voor wie wil beeldend/schrijvend - de randen die dit ‘zelf’ voor ons markeren. Dat maakt het zelfonderzoek tot een speels en spannend fenomenologisch experiment.

Elke bijeenkomst bestaat uit een hoorcollege (n.a.v. een tekst(fragment) van een filosoof), en een deel waarin we stilstaan bij onze eigen (beeldende) reflectie op de tekst en onze persoonlijke vragen en fascinaties. Het fenomenologisch zelfonderzoek vindt dus plaats binnen een filosofisch én artistiek kader, op een manier die je past. Denk aan schrijven, fotografie, collage, muziek, etc. Het staat je uiteraard vrij de resultaten van je onderzoek te delen. En om misverstand te voorkomen: de cursus is geen therapeutische aangelegenheid.

College 1: Voorstellen
Eerste kennismaking. In hoeverre benadert een ‘waar’ verhaal over jezelf dat ‘zelf’ beter dan een fictief verhaal? (Paul Thek en Peter Doig) 
College 2: Tradities van zelfonderzoek 
Hoe verhouden tradities van zelfonderzoek zich tot hedendaags zelf-/artistiek onderzoek (Michel Foucault)? We staan stil bij onze onderzoeksvragen: wat en hoe? 

College 3: Essayistisch zelfonderzoek 
Over de kracht van verbeelding (Michel Montaigne). Hoe gaan we om met het effect van vorm? Hoe worden we daardoor bewogen? 

College 4: Het zelf als metafoor
Hoe kleuren metaforen de wijze waarop we onszelf/de wereld ervaren? (Susan Sontag en Anne Carson) 

College 5: Oordelen, niet oordelen of een gulden middenweg?
Het esthetisch smaakoordeel bij Kant (Hannah Arendt). Hoe verschijnt de ander in ons smaakoordeel? 

College 6: Het zelf als mythe en gemeenschap
Kunnen we ontsnappen aan onze eigen verhalen? Wat zeggen we als we niet spreken? (Roland Barthes en Patañjali)

College 7: Vorm versus waarheid?
Hoe verleidelijk is een goed verhaal? Hoe waar kan het worden? Hoe zit het met onze neiging tot betekenisgeving? (Plato, Augustinus en Nietzsche) 

College 8: De ‘juiste’ woorden vinden 
Woorden zeggen én doen dingen. Over de performativiteit van taal (Judith Butler en Qiu Zhije). 

College 9: De plot willen meemaken
Hoe vloeibaar kan het ‘zelf’ worden? Kan een verhaal zonder plot? (Patricia de Martelaere en Jacques Taminiaux)

College 10: Afscheid nemen
Wat hebben we te verliezen? Wat kunnen we loslaten? (Nāgārjuna, Patricia de Martelaere over taoïsme en Marc de Kesel over Jacques Lacan)

Marinke Marcelis

Marinke Marcelis behaalde haar BA en MA Beeldende Kunst aan respectievelijk St.Joost en het Sandberg Instituut, haar MA Filosofie aan Tilburg University. Ze rondde een opleiding tot yogadocent en Socratisch gesprekleider af. Vanaf 2012 werkt ze o.a. als docent filosofie en beeldende kunst binnen Fontys Hogeschool voor de kunsten, daarnaast maakt ze werk als beeldend kunstenaar. Ze is initiatiefnemer van De Rusteloze Jager, een vrijplaats voor filosofie, kunst en yoga.

Uit eerdere cursusevaluaties:
"Zeer fijne docente; inspirerend, enthousiast, kundig! Mooie opbouw (en 'afbouw') van de cursus."
"Zeer prettige, bevolgen en deskundige docent"