Het hoge noorden, de Arctis

Het noordpoolgebied werkt als een magneet op de mens. Al eeuwenlang trekt dit extreme gebied ontdekkingsreizigers, walvisvaarders, pelsjagers, wetenschappers en toeristen aan. Waren de poolreizigers vroeger meestal uit op rijkdom en faam, tegenwoordig komen de bezoekers vooral om dit unieke poollandschap te bewonderen of te bestuderen. De fantastische natuur, met de vele schitterende dieren zoals IJsberen, walvissen en poolvossen spreekt velen tot de verbeelding. Helaas komt het poolgebied tegenwoordig ook vaak in het nieuws vanwege de klimaatverandering en de heftige gevolgen daarvan in het poolgebied. Het smeltende poolijs en de inzakkende permafrost zijn daar twee voorbeelden van. 

Tijdens deze themadag beschouwen we veel facetten van het noordpoolgebied, zoals de geografie en ecologie, maar ook de gevolgen van klimaatverandering. We duiken in de Nederlandse geschiedenis van het Arctische gebied en maken kennis met bekende en minder bekende Nederlandse poolreizigers, zoals Willem Barents, Nederlandse walvisvaarders en Sjef van Dongen. 

Een natuurverschijnsel dat sterk met het poolgebied geassocieerd wordt is het noorderlicht, ook poollicht of Aurora Borealis genaamd. Maar wat is het poollicht eigenlijk en waar, wanneer en hoe kun je dit het beste gaan zien? Gedurende deze dag gaan we ook diep in op het ontstaan van het poollicht en waarom het in de noordelijke gebieden rond de poolcirkel vaker en in het algemeen ook spectaculairder dan in Nederland te zien is. 

Was Nederland gedurende de 17e -eeuwse walvisvaart nog een grote speler in het Arctische gebied, tegenwoordig zijn we een stuk minder aanwezig in de Arctis. Toch speelt Nederland ook nu nog een rol van betekenis, maar is dat nu voornamelijk door middel van wetenschappelijk onderzoek. Recentelijk zijn er twee grote Nederlandse wetenschappelijke expedities naar Spitsbergen geweest, de SEES-expedities (Scientific Expedition Edgeøya Svalbard. www.sees.nl). Een grote groep poolonderzoekers is daarbij met een onderzoeksschip naar het afgelegen eiland Edgeøya gereisd om wetenschappelijk onderzoek uit te voeren, zoals naar de effecten van klimaatverandering in het poolgebied. Jan Belgers was de expeditieleider van deze expedities en zal op deze dag uitgebreid op deze SEES expedities en het onderzoek ingaan.