Krachten op de aardkorst
“Because it’s there” zouden de woorden van George Mallory in 1923(?) geweest zijn op de vraag waarom hij de Mount Everest wil beklimmen. In 1924 verongelukte hij bij de beklimming van de top. Tot op heden blijft de vraag onbeantwoord of hij daadwerkelijk het hoogste punt bereikt heeft.
Maar waardoor zijn er bergen? Fascinatie voor de bergen heeft de mens altijd gehad. Voor veel geologen zijn bergen dé plek waar de geologie letterlijk en figuurlijk zijn hoogtepunt bereikt. Het ontrafelen van de ontstaansgeschiedenis van gebergten vormde een rode draad door de gehele ontwikkeling van de geologische wetenschap. Een aaneenschakeling van de verbeelding prikkelende theorieën zijn door de tijd heen naar voren gebracht.
Het is de theorie van de plaattektoniek geweest die de richting aangaf waarin de antwoorden gezocht moesten worden. Door het bewegen van de aardplaten komen de gesteenten van de aardkorst flink onder druk te staan. Het resultaat is op veel plaatsen - buiten de gebieden met relatief jonge vlakliggende gesteenten - te zien: structuren op uiteenlopende schaalniveaus. Van verdraaide mineralen in het beeld van een microscoop tot het overschuiven van immense dekbladen in de Alpen; mooi en indrukwekkend. In de geologie heeft de term deformatie zeker geen negatieve bijklank!
In deze cursus worden de dynamische processen in de aardkorst en de gevolgen daarvan op de gesteenten besproken. Zij worden waar mogelijk in de plaattektonische context geplaatst.
Dit leidt als vanzelf naar de mechanismen achter de gebergtevorming. Ter verduidelijking worden enkele jonge actieve en oude verstarde gebergteketens behandeld. Gebergtevorming lijkt daarmee verklaard. Maar ook hier kan men stellen: tot op heden blijven nog vele vragen onbeantwoord.
Opsomming onderwerpen per college:
- Dynamische Planeet Aarde
- Opbouw Aarde, Geodynamische theorieën, Plaattektoniek
- Krachten in de Aarde, gesteentedeformatie
- Barsten, breuken en aardbevingen
- Plooien en plooiing
- Gebergtevorming met voorbeelden oud en nieuw
