Hilma af Klint en Piet Mondriaan
Aan het einde van de 19e eeuw leeft onder kunstenaars, schrijvers en intellectuelen het gevoel dat er méér moet zijn tussen hemel en aarde dan de verworvenheden van wetenschap en techniek.
Er zijn ook levenskrachten en existentiële vragen die zich niet door het objectieve oog laten waarnemen. Hoe daar uitdrukking aan te geven?
De symbolisten formuleren hun eerste antwoorden, vaak in raadselachtige taal of beelden. Mystiek en esoterie bieden inspiratie. Deze vinden kunstenaars in het aloude katholicisme (Jan Toorop, Maurice Denis), maar ook in de nieuwe ‘meta-godsdienst’ van de theosofie. Deze levensbeschouwing probeert gemeenschappelijke elementen uit verdwenen en nog bestaande religies uit verschillende werelddelen.
Daartoe behoort ook Piet Mondriaan (1872-1944), die in zijn werk het streven naar een universele, harmonische beeldtaal tot uitdrukking probeert te brengen. De weg naar de abstractie leidt via omwegen naar de wereldberoemde combinaties van horizontalen, verticalen en de primaire kleuren en niet-kleuren.
In Zweden is Hilma af Klint (1862-1944), ook theosofe, ondertussen via een andere route tot de abstractie gekomen: zij krijgt, via contact met hemelse geleiders, de opdracht om hele reeksen abstracte werken te maken. Hierin zijn zachte kleuren en organische vormen juist opvallend.
Af Klint bepaalde dat haar schilderijen na haar dood twintig jaar voor het publiek verborgen moesten blijven.
Dit najaar worden de twee schilders naast elkaar gepresenteerd in het Kunstmuseum Den Haag.
Opsomming onderwerpen per college:
College 1: Internationaal symbolisme in de beeldende kunst: Toorop, Sâr Péladan en de Ordre de la Rose-Croix, de Franse Nabis …..
College 2: Theosofie in Nederland, de Vahana-loge
College 3: Emanuel Swedenborg, August Strindberg en spiritualiteit in Scandinavië
College 4: Hilma af Kint en Piet Mondriaan
Collega 5: Piet Mondriaan en Hilma af Klint
