Filosoof Emil Cioran
Cioran wordt wel beschouwd als de laatste moralist in een traditie van solitaire eigenzinnigheid, die zonder aanzien de pretenties van filosofen aan de kaak stelt en de vanzelfsprekendheden en overmoed van filosofie en godsdienst de oorlog verklaard.
Vandaar dat Ciorans’ denken verzaakt aan elke vorm van systematiek en haaks staat op het gedachtegoed van de ‘gevestigde’ filosofen. In het hoofdstuk ‘Afscheid van de filosofie’, klinkt hij radicaal. Volgens hem heeft hij zich van de filosofie afgekeerd toen het hem niet meer lukte bij Kant een menselijke zwakheid, een waarachtig teken van droefheid te ontdekken; en dat niet alleen bij Kant, bij geen enkele filosoof, uitgezonderd Nietzsche. En hij stelt: ‘Vergeleken met muziek, mystiek of poëzie, ontstaat de filosofie uit een verminderde levenskracht en een verdachte diepgang, die aanzien hebben bij verlegen en lauwe mensen’.
Noch Nietzsche noch Cioran accepteerde de imperfectie van het mensenleven, maar terwijl de een zich bij de hand nam en zich weer gezond maakte, legde de ander zich eerst mokkend en ten slotte berustend bij die onvolmaaktheid neer. Doch naast dit onderscheid is er ook sprake van overeenkomstigheid, namelijk wat beide filosofen overeenkomstig hebben is het feit dat elk van hen kentheoretisch de ongerijmdheid van wereld en weten benadrukt, en de vinger legt op de discrepantie tussen moraal en leven. Moraal als verhulling voor een levensdrift die zich niet aan haar stoort en haar in het uiterste geval hoogstens gebruikt.
Op basis van bovenstaande kunnen we concluderen dat Ciorans mensbeeld nooit flatteus is geweest. Volgens hem is de mens ‘met uitzondering van enkele aberrante gevallen, niet tot het goede geneigd, de mens is gedrenkt in het kwaad’. In zijn filosofie ontkent Cioran niet het bestaan van een goede God, maar eerder is het een machteloze god, die in de wereld geen zeggenschap bezit en met de schepping niets van doen had.Bovendien is schepping verandering en elke verandering van het goede behoort tot het kwade, aldus Cioran in zijn theologische kosmologie.
In deze cursus gaan we nader in op het complexe denken van Cioran en dat gebeurt aan de hand van de volgende college-inhouden:
College 1.: Biografie E. Cioran.
College 2.: Positionering van Cioran ten opzichte van F. Nietzsche.
College 3.: Cioran overeenkomstig Miguel Unamuno?
College 4.: Cioran criticus van twintigste-eeuwse ideologieën.
College 5.: Cioran en zijn anti-humanisme
College 6.: Cioran over de rusteloosheid die ten grondslag ligt aan het Zijn.
College 7.: Cioran als falende mysticus.
College 8.: Cioran over ‘de wil tegen zichzelf’.
College 9.: Vernietigingsdrang en nietzscheaans ontzag voor alles wat sterk is.
College 10.: Cioran als anti-utopist.
