Kwantumfysica en bewustzijn
De klassieke fysica werd geboren met Galileo Galilei die de resultaten van zijn experimenten in getallen uitdrukte en aldus, onder andere, liet zien dat alle voorwerpen ongeacht hun grootte even snel vallen. Deze kwantisering van de natuur nam via Newton en opvolgers een grote vlucht waarbij langzamerhand de werkelijkheid achter al die getallen verdween en die getallen haar plaats innamen. Dat is nu het domein van de klassieke fysica.
Daardoor verdween helaas het zicht op wat de natuur nu echt is. De opkomst van de kwantumfysica heeft duidelijk gemaakt dat de klassieke fysica niet het juiste beeld van de wereld biedt. De ontdekkingen in de kwantumfysica, die begonnen in 1900, maakten duidelijk dat de echte wereld een Aristoteliaanse wereld is die zich als golven van potentie gedraagt.
Aanvankelijk leek dit beperkt tot elektromagnetische straling waar die potentie zich manifesteerde in deeltjes van elektromagnetische energie, fotonen. Het golfaspect van elektronen werd echter serendipisch al snel aangetoond door verstrooingsexperimenten op gekristalliseerd nikkel. Het werd duidelijk dat elektronen niet als subatomaire satellietjes rond de kern cirkelden maar staande golven van golflengten van bepaalde waarden waren. Staande golven van potentie. De laagste baan was dan de baan met de grootst mogelijke golflengte.
Het grote raadsel was natuurlijk wat dan die overgang van potentie naar materieel deeltje veroorzaakte, de zogenaamde kwantumcollaps. Er is na ruim 100 jaar later nog steeds geen verklaring gevonden die experimenteel is bevestigd. De theorie is uiterst succesvol in haar voorspellingen waardoor die vraag naar een dergelijke verklaring alleen maar dringender wordt.
Een kleine, maar groeiende, groep fysici stelt dat het bewustzijn van de waarnemer de factor is waardoor de wereld aan ons – vanuit een nog niet materiele potentie – verschijnt. Dat dat een schokkende ontdekking is - de wereld bestaat materieel niet totdat ze wordt waargenomen – spreekt voor zich. Maar het blijkt uiteindelijk de beste verklaring voor de anders absurde feiten.
Wat in deze lessen onderzocht zal worden is of er een mogelijkheid voor consistente verklaring is waarin de waarnemer een, uiterst belangrijke, rol speelt. Mathematische kennis is niet vereist wat niet wil zeggen dat het denkvermogen van de toehoorders niet op de proef gesteld zal worden.
Opsomming onderwerpen per college:
College 1: De geboorte van de klassieke natuurkunde.
College 2: Het uurwerk universum van Newton. Licht blijkt een golfverschijnsel.
College 3: De ontdekking van het kwantum van elektromagnetische energie.
College 4: Tweespleten experimenten met elektronen. Wat is precies een meting?
College 5: De Kopenhaagse interpretatie en andere kwantuminterpretaties. De rol van de waarnemer.
College 6: De uitgestelde keus experimenten. Materie en tijd bestaan niet totdat ze worden waargenomen. Afsluiting.
