Leergang Sterrenkunde, deel 1

Het planetenstelsel

Sterrenkunde of astronomie is de studie van het heelal en de objecten die we daarin tegenkomen. Veelomvattender kan het onderwerp van een cursus eigenlijk niet zijn. De sterrenkunde bestudeert zon en planeten (ook onze eigen dubbelplaneet Aarde-Maan), de sterren en het Melkwegstelsel, andere sterrenstelsels en de verbijsterende diepten van het heelal. 

In deze cursus, de eerste van een tweedelige leergang dat dit hele scala beschrijft, bespreken we de zon, de planeten en de andere objecten in ons zonnestelsel. Ze passeren de revue vanuit enkele verschillende gezichtspunten:

• Natuur: zon en planeten zijn natuurverschijnselen aan het hemelgewelf. Over wat we zien aan de hemel, en hoe je daarin kunt thuisraken;
• Cultuur en historie: de sterrenkunde is een oude wetenschap die diep verankerd is in de culturele geschiedenis van de mensheid en die vele denkers en kunstenaars heeft geïnspireerd. Over de betekenis van zon, maan en planeten voor de mens in de Oudheid, in de Middeleeuwen, en in ons huidige denken;
• Techniek: de sterrenkunde maakt gebruik van de modernste technieken, de waarnemings-instrumenten en de ruimtesondes zijn de absolute kennisvoorlopers in hun domein;
• Natuurwetenschap: de sterrenkunde is van een beschrijvende tot een verklarende wetenschap geworden, we kennen en begrijpen de fysieke aard van de objecten in het heelal steeds beter. In het bijzonder worden hier de natuurkundige en scheikundige aard van zon en planeten besproken.

Sterrenkunde is een exacte wetenschap, maar in de cursus behandelen we ons onderwerp op een algemeen niveau waarin wiskunde en natuurkunde een bescheiden rol spelen. Iedereen met een gezonde dosis nieuwsgierigheid en fantasie zal de colleges goed kunnen volgen.

In de colleges komende de volgende onderwerpen aan de orde:

College 1: Kijken naar de sterrenhemel. Aarde en Maan.

College 2: Bewegingen van de hemel. Aarde, Maan en Zon aan de hemel.

College 3: Bewegingen van de planeten. Mercurius, Venus en Mars.

College 4: Telescopen. De reuzenplaneten.

College 5: Ruimtevaart. Kleine objecten in het zonnestelsel.

College 6: De Zon, de oorsprong van ons zonnestelsel. 

Het voorjaar 2024 wordt de leergang voortgezet met een reeks over de wereld van sterren en sterrenstelsels.