Honderd jaar evolutionair naturalisme
Plato en het Christendom hadden veel invloed op de Westerse filosofie. Het geloof in een onsterfelijke ziel, een kloof tussen mens en dier, in absolute waarden en een uiteindelijke rechtvaardigheid, is in allerlei varianten verdedigd en slechts sporadisch bestreden. Het idee dat alles natuur is, het naturalisme, leek onwaarschijnlijk en godvergeten. Het kwam ook nooit helemaal uit de verf.
De laatste eeuw begint het tij te keren, vooral onder invloed van de natuurwetenschappen en Darwin. Honderd jaar geleden verscheen ‘Evolutionary naturalism’ (1922) van de Amerikaan Roy Wood Sellars (1880-1973). Hoewel zijn werk verwaarloosd wordt, blijft het waardevol door zijn speurtocht naar wat hij noemt “een adequaat naturalisme”.
Tijdens deze cursus proberen we eerst te begrijpen waarom de ideeën van Plato en het Christendom zo’n invloed hadden. We behandelen ook een paar denkers die tegen de stroom in roeien en toch een soort monisme of naturalisme aanhangen, zoals Demokritus, Epicurus, Spinoza, Hume en Schopenhauer. Speciale aandacht hebben we voor Nietzsche die in allerlei paradoxen terecht komt, omdat hij er niet in slaagt consequent naturalistisch te denken. Vervolgens besteden we aandacht aan de filosofie aan het begin van de twintigste eeuw en aan de manier waarop Roy Wood Sellars een paar knopen doorhakt die zijn evolutionair naturalisme mogelijk maken.
Het blijkt dat het evolutionair naturalisme van Roy Wood Sellars nog veel blinde vlekken had. Opvallend is dat hij weinig wist van dieren en niet alles begreep van Darwin. In de loop van de twintigste eeuw ontstond de evolutionaire kenleer, de filosofie van de biologie, de sociobiologie en de evolutionaire psychologie die allen bijdroegen aan een nieuwe synthese.
Opsomming onderwerpen per college:
College 1: Problemen met het antieke materialisme en de opkomst van het Christendom.
College 2: Ontbrekende puzzelstukjes bij Spinoza, Hume en Schopenhauer.
College 3: Darwin (stiekem een denker), Spencer, Nietzsche, Bergson
College 4: Roy Wood Sellars, zijn kritisch realisme en de evolutionaire kenleer
College 5: Het evolutionair naturalisme van Roy Wood Sellars en de moderne biologie
College 6: Het ‘lichaam-ziel probleem’ bij Roy Wood Sellars en in de latere Philosophy of Mind
College 7: Waarom naturalisme? De argumenten tegenover andere stromingen.
College 8: Het onterechte verwijt van ‘de naturalistische drogreden’.
